Yeşilay açıkladı: Bağımlılıkların Türkiye ekonomisine maliyeti yıllık 78 milyar dolar

Türkiye Yeşilay Cemiyeti, bağımlılıkların Türkiye ekonomisine verdiği zararı ortaya koyan “Bağımlılık Ekonomisi: Türkiye’de Sigara, Alkol, Kumar ve Uyuşturucu Bağımlılığının Ekonomik Maliyeti” başlıklı raporunu kamuoyuyla paylaştı. Rapor, bu dört temel bağımlılığın Türkiye ekonomisine maliyetinin yıllık 78 milyar dolar olduğunu ortaya koyuyor.

Raporun detayları, 7 Ağustos Perşembe günü Sepetçiler Kasrı’nda düzenlenen basın toplantısında, Yeşilay Genel Başkanı Doç. Dr. Mehmet Dinç, Yeşilay Denetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Seyithan Ahmet Ateş ve Yeşilay Yönetim Kurulu Üyesi Dr. Hüseyin Hayri Nuroğlu tarafından paylaşıldı.

“Bağımlılıklarla mücadelede önleme faaliyetlerine odaklanmak, gençlerimizi ve çocuklarımızı bağımlılıklardan uzaklaştırmak adına en güçlü adımdır”

Türkiye Yeşilay Cemiyeti Genel Başkanı Doç. Dr. Mehmet Dinç, bağımlılıkların yalnızca kişilerin hayatlarını karartmakla kalmayıp, aynı zamanda Türkiye ekonomisine de büyük zararlar verdiğini ifade ederek; “Dünyada farklı ülkeler farklı bağımlılık türleriyle baş etmekte ciddi güçlükler yaşıyor. Asya’da oyun bağımlılığı, Avustralya’da kumar bağımlılığı, Amerika’da ilaçların kötüye kullanımı ile ilgili bağımlılıklar neredeyse milli güvenlik tehdidi düzeyinde sorunlara yol açıyor. Dünya çapında aile içi çatışmalardan iş gücü kayıplarına, sağlık harcamalarından toplumsal huzursuzluklara, kazalardan suç ve şiddet vakalarına kadar geniş bir yelpazede etkisini gösteren bu toplumsal problem, ekonomimizi de derinden sarsıyor. Bağımlılıkların ekonomik maliyetini göz önüne seren raporumuzda yer alan veriler, Türkiye’nin her yıl 78 milyar dolarlık bir kayba uğradığını ortaya koyuyor” şeklinde konuştu.

Bu büyük problemle etkin ve uzun vadeli bir mücadele verebilmek adına kurumlarının, özel sektörün ve toplumun tüm kesimlerinin birlikte hareket etmesi gerektiğinin altını çizen Dinç, “Tam da bu sebeple, Bağımsızlık Seferberliği’ni 2024 yılının Kasım ayında İstanbul merkezli olarak, Marmara Bölgesi’nde başlattık. Ardından Ege Bölgesi’nde, İzmir’de düzenlediğimiz geniş çaplı toplantıyla tüm Türkiye’ye güçlü bir çağrıda bulunduk. Biliyoruz ki, bağımlılıklarla mücadelede önleme faaliyetlerine odaklanmak gençlerimizi ve çocuklarımızı bağımlılıklardan uzaklaştırmak adına en güçlü adımdır. Bu yaklaşımın, sosyal yapımızı onarma ve ekonomik kayıplarımızı azaltmada büyük bir etki yaratacağını düşünüyoruz” dedi.

Sadece kumar bağımlılığının maliyeti 40 milyar dolar…

Türkiye Yeşilay Cemiyeti Denetim Kurulu Başkanı ve Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Ekonomi Bölümü Başkanı Prof. Dr. Seyithan Ahmet Ateş başkanlığındaki heyet tarafından hazırlanan raporun verileri, bireysel harcamalardan sağlık giderlerine, kamu bütçesine binen yükten iş gücü kayıplarına kadar pek çok kalemde hesaplanan maliyetin, bağımlılıkların Türkiye ekonomisine her yıl milyarlarca dolarlık zarar verdiğini gösteriyor.

Rapor kapsamında yapılan hesaplamalara göre; sigaranın yıllık ekonomik maliyetinin 24 milyar dolar, alkolün 9 milyar dolar, uyuşturucunun 5 milyar dolar ve kumarın maliyeti ise 40 milyar dolar olarak tespit edildi. Özellikle kumarın bağımlılığının ulaştığı çarpıcı seviyeyi, sanal kumar sitelerinin ciro artışları destekliyor. Son bir yılda bahis sektörünün ciro artışı %40 civarındadır. Sanal bahis sitelerinde, beyin ödül devresini tetikleyen “vahşi” algoritmalar kullanılmaktadır.

Sigara kullanımına bağlı hastalıkların sağlık sistemi üzerindeki doğrudan ve dolaylı etkisinin milyarlarca liraya ulaştığının altı çizilirken, sigaranın neden olduğu sosyal maliyetin ve dolaylı ekonomik kaybın Gayrisafi Yurt İçi Hasıla’nın (GSYİH) yüzde 2,2’sine karşılık geldiği görülüyor.  

Sigara kaynaklı yangınların Türkiye’ye getirdiği doğrudan ekonomik yük: 4 milyar dolar

Türkiye’de son 20 yılda sigara satış hacminin 108 milyar adetten 150 milyar adete çıktığına ve %39 oranında arttığına dikkat çekilen raporda; doğaya atılan sigara izmaritlerinin yıllık 5000 çöp kamyonunu dolduracak hacme ulaştığı bilgisi de yer alıyor. Bu izmaritlerden bir kısmı göl ve denizlere karışırken zararlı etkileri 10 yıl süren su kirliliğine ve ekolojik sorunlara neden oluyor.

Çalışmada öne çıkan bir diğer önemli bulgu ise sigara kaynaklı yangınların ülke ekonomisine verdiği zarar. İstanbul ve İzmir İtfaiye Müdürlükleri’nin verilerine göre, yangınların büyük bölümü sigara izmaritleri ve kibrit kaynaklı tutuşmalar sonucu meydana geliyor. İstanbul’da yalnızca bir yılda meydana gelen 27 bin yangının yüzde 40’ının sigara kaynaklı olması konunun ciddiyetini ortaya koyuyor. Araştırmaya göre sigara kaynaklı yangınların Türkiye’ye getirdiği doğrudan ekonomik yük, 4 milyar dolara ulaşıyor.

78 milyar dolar nelere karşılık geliyor?

Bağımlılık Ekonomisi: Türkiye’de Sigara, Alkol, Kumar ve Uyuşturucu Bağımlılığının Ekonomik Maliyeti raporu, bu ekonomik maliyetin toplumsal faydaya nasıl dönüştürülebileceğine dair verileri de içeriyor. Rapora göre, bağımlılıkların Türkiye ekonomisine verdiği yıllık 78 milyar dolarlık zararla kamu yararına yapılabilecek yatırımlar:

·       154 yeni şehir hastanesi 

·       513 bin aileye yeni konut 

·       18 milyon öğrenciye ücretsiz tablet ve yıllık eğitim desteği 

·       15.000 kilometre uzunluğunda yüksek hızlı tren ağı 

·       40 milyon haneye elektrik tedariki

·       50 bin teknoloji girişimi ve projesine destek

·       1.000 antik kent, müze ve tarihi alan restorasyonu.